Street names in Białystok explained

The names of the streets in Białystok, capital of Podlaskie Voivodeship in north-east Poland are result of historical, political, geographical and symbolical reasons. Throughout its history, the city was ruled by different countries and political regimes which led to various streets to be renamed more than once. Streets in Białystok, as elsewhere in Poland can be categorized by different topics, such as streets named after persons, historical events, geographical places and symbolic names.[1]

Overview

The main arteries in Białystok are often named after important persons and historical events. Some of the persons are connected with national events while others closely related with local history. Examples of streets named after persons and events at the national level include:

Other streets are named after persons connected to the local history and events:

Some streets preserve in their name their original purpose, as a road leading to other places:

In other districts of Białystok there are cases neighbouring streets which bear names of related topics, for example streets with names related to flowers in Dziesięciny I District or names related to stars and cosmos in Bacieczki District.

In the decades after the war, as part of the massive re-construction and development efforts which followed the mass destruction, large number of pre-war streets were erased from the map during the demolishing and construction and widening of new streets. Such names include them are Siedlecka, Cicha, Orlańska, Piesza, Szlachecka, Mińska, Syjońska, Palestyńska, Jasna, Kacza, Kosynierska, Różańska, Chmielna, Chmielna, Górna, Smolna, Łódzka, Niecala, Smutna, Rabińska, Chazanowicza, Tykocińska, Jastrzębia, Dobrzyniewska, Alta, Sportowa, Koszarowa, Zamkowa, Fastowska, Ciemna, Widna, Głucha, Zalewna, Mokra, Gęsia, Bożnicza, Opatowska, Bażantarska, Szkolna, Ceglana, Ordynarska, Stolarska, Czackiego, Alejowa, Skidelska, Indurska, Sienna, Berdyczowska, Wołkowyska, Książęca, Wronia, Okrągła, Grzybowa, Okopowa, Wisniowa and Mazurska.[5] [6] [7]

History

The earliest known street names are those which appear in the 1799 city plan:[8] [9]

Name in 1799Name today
BojarskaWarszawska (from Sienkiewicza to Pałacowa)
ChoroskaLipowa
KleiforfElektryczna (from Biała river to Warszawska)
NowaSpółdzielcza
Nowe MiastoWarszawska (from Pałacowa to Elektryczna)
Podrzeczna (first)nad Białką (from Pałacowa to Kościelna)
Podrzeczna (second)Nad Białką (from Kościelna to Sienkiewicza)
Przedmieście WasilkowskieSienkiewicza (to Biała river)
SuraskaSuraska
ŚwiętojańskaŚwiętojańska
WasilkowskaSienkiewicza (from Rynek Kościuszki to Biała river)
ZagumiennaMalmeda (to 1946 Kupiecka)
ZamkowaPałacowa
Zatylna PółnocnaBiałówny
Zatylna-
Zatylna Poprzeczna - (after 1807 Cerkiewna, then Kryńska and after 1919 Kacza[10])
Zatylna (Podłużna) First-
Zatylna (Podłużna) Second-
Zatylna (Podłużna) Third-
Zatylna Zachodnia-
ZielonaZamenhofa
Browarna-
Jatkowa-
NiemieckaKilińskiego
Pocztowa-

Russian Empire (1815-1915)

Following the Partition of Poland and the 1807 Treaties of Tilsit, Białystok became part of the Russian Empire and with the time it had passed through a Russification process as part of which the many street were renamed to honour Russian culture and national identity. As such, Sienkiewicza Street was renamed Nicholas street after Emperor Nicholas I of Russia.[11]

Second Polish Republic (1919-1939)

Following the regaining of independence and the establishment of the Second Polish Republic in the aftermath of First World War, the new municipal authorities began with massive renaming of streets, aiming at polonization and promoting the Polish statehood, history and national identity.[12] In some cases the streets names were kept as they were, in others a completely new name was given and in other cases the names were simply translated from the Russian name to a same meaning name in Polish.[13] Among the old and new streets:

Old nameNew name
BulwarnaBranickiego
Kucharski zaułekAngielska
Michajłowska Daleka
Charkowska Gdańska
Czarny zaułekCzarna
Stołbowa Filarowa
MieszczańskaElektryczna
OssorgińskaGiełdowa
KniżnaGęsia
KaflowaGrunwaldzka
Oranżeryjna Inspektowa
PocztowaJurowiecka
Niemiecka Kilińskiego
NowoniemieckaLegionowa
Sołdacka Legionowa
Dwinska Łomżyńska
Intendantski zaułekMagazynowa
Iwanowski zaułek Majowa
Mramorna Marmurowa
Brzeska Mickiewicza
Puszkinska Mickiewicza
Bannaja Mokra
Kościelny zaułekNiecała
Instytutowa Pałacowa
Gogolewska Słonimska
Staroszosowa Świętego Rocha
AleksandrowskaWarszawska
Jewrejska Żydowska
Targ na PiaskachSienny rynek
Bazarny Plac Rynek Kościuszki
Moesowska Krakowska
Nowoszosowa Kolejowa
In addition, during the existence of the Second Polish Republic, further renaming of major streets were made:[14]

Soviet occupation (1939-1941)

Following the Invasion of the Soviet Union to Poland, Białystok was annexed to the Byelorussian Soviet Socialist Republic (BSSR) and a massive Sovietization policies implemented. As such, many streets were renamed to promote Soviet and Communist ideology and narrative. On the 8th of January 1940 the Soviet-controlled city hall (called in Polish Miejski Komitet Wykonawczy w Białymstoku) published the list of street renaming, (officially in according with demands of the working people following the Conference of the Union of the Textile, Food and Construction Industry and the Meeting of Representatives of Workers' Councils). Among the changes:

Old nameNew name
PiłsudskiegoSowiecka
Rynek KościuszkiSowiecka
KilińskiegoSowiecka
SienkiewiczaLenina
WasilkowskaLenina
DąbrowskiegoCzapajewa
SobieskiegoMarksa
PiastaGorkiego
Żwirki i WiguryCzkałowa
BranickiegoSzczorsa
KościelnaTołstoja
Jagiellońska8 Marca
Park 3 Maja 17 Września
Aleja 11 Listopada17 Września
LegionowaLotnicza
RabińskaMajakowskiego
HarcerskaSportowa
JerozolimskaCzerwonej Gwiazdy
BożniczaPapanińska
Św. RochaPaździernikowa
PalestyńskaLuksemburga
SzlacheckaKołchoźnicza
ŚwiętojańskaKominternu
HetmańskaLibknechta
Nowy ŚwiatSwierdłowa
PoznańskiejDzierżyńskiego
SłonimskaKirowa
StołecznaCzajkowskiego
ŚwiętokrzyskaStalskiego
UłańskaUlianowa
WersalskaMoskiewska
BemaKomsomolska
CzęstochowskaRewolucyjna
GrunwaldzkaUrickiego
WaszyngtonaEngelska

German occupation (1941-1944)

In June 1941 the German Army entered Białystok as part of Nazi Germany's war on the Soviet Union. The renaming of streets could be seen in a city plan from 1942 issued by the German authorities. Among those changes of street names, can be noted:

Old nameNew name
Aleja 11 ListopadaRichthofen Strasse
Angielska Badenweiler
AntoniukowskaNadrauen
Antoniuk FabrycznyNadrauen
ArmatniaKanonen
ArtyleryjskaArtillerie
Bema Barbara
Biała Mars
BiałostoczańskaKamerun
Botaniczna Tapiauer
Branickiego Goethe
Brukowa Standarten
Czarna Schwarze Casse
Częstochowska Leipziger
Dąbrowskiego Königsberger
Elektryczna Kleindorf
Hetmańska Insterburger
Jurowiecka Post
KilińskiegoDeutche
Kolejowa Königzberger
KupieckaMarkgrafen
Legionowa Hamann
Marczukowska Gotenhafener
Marmurowa Marmer
Mazowiecka Hochmeister
Mickiewicza Reichsmarachall
Młynowa Mühlen
Modrzewiowa Albrecht
Niecała Kirchen
Nowy ŚwiatHeidelberger
Odeska Bromberger
PiłsudskiegoLangasse
Poleska Preussisch
Pułaskiego Heerbann
Sienkiewicza Erich Koch
Sienny RynekNeuer Markt
Słonimska Reinhard-Heydrich
Sosnowa Nürnberger
Szlachecka Posener
Szosa do SupraślaSuprasler
Szosa do ZambrowaSürdring
Św. RochaTannenberg
Świętojańska Kant
Kościałkowskiego Am Schlosspark
Wierzbowa Trakenher
Wspólna Hohenfriedberger
Zamenhofa Grüne
Zwierzyniecka Boeloke
Żelazna Lobeer

Polish People's Republic (1945-1989)

With the establishment of the Communist regime in Poland and the inclusion of Białystok in the People's Republic new borders, the new authorities began massive renaming of streets to resemble Communist and Soviet identity and culture. While renaming of existing streets and naming of new streets was done throughout the communist period, two clear periods can be defined, the first period, of high stalinism which occurred from 1947 to 1956 and the later period, from 1956 until the end of communism in 1989/1990 when the Polish People's Republic was a bit more independent from the Soviet Union within the communist bloc and was allowed to combine the communist identity, together with local one.

From 1947 into the early 1950s, the Białystok City National Council (municipal parliament), adopted a series of resolutions to rename many streets. Among them are the following:

Old nameNew nameYear
ArgentyńskaBułgarska1949
BiałostoczańskaProdukcyjna1951
BiałostoczańskaWłókiennicza1954
BożniczaBohaterów Getta1949
Aleja 11 ListopadaAleja Sportowa1951
Aleja 11 ListopadaAleja Sportowa1954
AkademickaRokossowskiego1949
BranickiegoLenina1949
ChazanowiczaWorcella1949
GrochowaOstrowskiego1954
KsiążęcaProletariacka1949
Sienkiewicza 1 May1949
Św. Rocha Manifestu Lipcowego1949
LegionowaDzierżyńskiego1949
LipowaStalina1949
SłonimskaWolna1951
TrochimowskaPrzytorowa1954
Wołodyjowskiego Wróblewskiego1951
Wołodyjowskiego Gwardii Ludowej1954
WójtowskaGminna1951
SerwitutowaJęczmienna1951
ŻydowskaFornalska1955
Żwirki i WiguryMarchlewskiego1950
ŚwiętojańskaNowotki1949

Following the October 1956 Thaw, a number of streets were renamed (either reverted or were given new name) to emphasize Soviet and communist identity to local, Polish one:

Old nameNew name
StalinaLipowa
1 MaySienkiewicza
RokossowskiegoAkademicka
OlejniczakaSkłodowskiej-Curie
SienkiewiczaOlejniczaka

Streets that ceased to exist as a result of the construction of new housing estates

Antoniuk

  1. Jastrzębia
  2. Alta
  3. Dobrzyniewska
  4. Tykocińska

Bema

  1. Kresowa
  2. Mierosławskiego
  3. Czwartaków
  4. Myszyniecka
  5. Podlaska
  6. Wołyńska
  7. Łowiecka
  8. Litewska

Piasta

  1. Majowa
  2. Grzybowa
  3. Okopowa
  4. Graniczna

Tysiąclecia

  1. Browarna
  2. Mała
  3. Gęsi Dwór

Modern Poland

Following the collapse of the Communist regime in Poland and the establishment of the Third Polish Republic (modern Republic of Poland), the new elected authorities began a process of decommunization which included the removal of Communist names and ideas from public spaces. As such a new wave of renaming began in Białystok. The process of renaming included reverting to the old and original names of many streets and in some cases to a different new names.

+Decommunization in 80. 90.Old nameNew nameYear
Aleja 1 MayPiłsudskiego 1990
Armii Radzieckiej Baranowicka 1991
DzierżyńskiegoLegionowa 1989
FornalskiejBiałówny 1990
GagarinaAleja Solidarności 1996
GomułkiPopieluszki 1990
JuchnickiegoSukienna 1990
KraśkiStorczykowa 1989
LubinieckiegoWaszyngtona 1990
PodedwornegoWaszyngtona 1990
LeninaBranickiego 1990
ŁaszewiczaMagnoliowa 1989
PróchniakaLiniarskiego 1990
Przodowników PracyBohaterów Monte Cassino 1981
StalingradzkaLitewska 1990
StąporaMieszka I 1981
Świerczewskiego11 listopada 1989-1990
WesołowskiegoSuraska 1990
Mistrzów PlonówWyszyńskiego 1981
MarchlewskiegoPałacowa1989
NowotkiŚwiętojańska1989
OlejniczakaBoboli1990
+Decommunization in 10.Old nameNew nameYear
Wojsk Ochrony PograniczaDepowa 2016
BerlingaHallera 2016
Armii LudowejTwardowskiego 2016
KruczkowskiegoGajcego 2017
RzymowskiegoŚwiętego Jerzego 2017
27 lipca42. Pułku Piechoty 2013
I Armii Wojska PolskiegoBitwy białostockiej 2017

References

Bibliography

Notes and References

  1. Web site: WYKAZ ULIC MIASTA BIAŁEGOSTOKU OKREŚLAJĄCY WŁAŚCIWOŚĆ MIEJSCOWĄ PIERWSZEGO URZĘDU SKARBOWEGO W BIAŁYMSTOKU.
  2. Web site: Dwóm białostockim ulicom zostaną nadane roślinne nazwy. pl. 2023-06-27. 2024-02-21.
  3. Web site: Miejsca z nowymi nazwami. Białystok City Hall. 2024-03-11. pl.
  4. Web site: Przedmieścia zachodnie. pl. umb.edu.pl. Adam Dobroński.
  5. Ulica Różańska - Białystok, Wyborcza, October 9, 2006
  6. Web site: Białystok nieznany i już nieistniejący: zobacz jak tracimy miasto!, Andrzej Lechowski. 2009-04-02. Andrzej Lachowski. 2024-02-16. Kurier Poranny.
  7. Web site: Gdzie jest ta ulica, gdzie jest ten dom?. globtroter.pl.
  8. Web site: Archiwum Państwowe. Plan miasta i pałacu z czasów III rozbioru Polski. Julita Januszkiewicz. Kurier Poranny. 2015-11-26. 2024-02-12.
  9. Web site: Plan Białegostoku. pl. Urszula Siłkowska. podlasiebranickich.pl. 2024-02-12.
  10. Web site: To już ostatni dom z przedwojennej ulicy Kaczej. pl. Kurier Poranny. 2014-09-27. 2024-02-12.
  11. Web site: Ulica Sienkiewicza dawna Mikołajewska. pl. 2024-02-12. Ciekawe Podlasie i okolice.
  12. Web site: Wykaz ulic i placow m. Bialegostoku 1919. pl.
  13. Web site: Ulice Białegostoku. IPN. 2024-02-11.
  14. Web site: Wielka księga adresowa międzywojennego Białegostoku. Library of the University of Białystok. 2024-02-11.