List of atheist Armenians explained

This list of atheist Armenians includes ethnic Armenian atheists, including those of partial Armenian ancestry from the widespread diaspora. The native Armenian word for "atheist" is "godless" (classical Armenian: անաստուած, reformed spelling: անաստված, anastvats).^[1]

List

A

• Ervand Abrahamian (b. 1940), an Iranian-Armenian historian of Iran. He wrote in the preface of one of his books that, "as far as religious conviction is concerned, [I am] an agnostic on most days - on other days, an atheist."^[2]
• Victor Ambartsumian (1908-1996), Soviet Armenian astrophysicist^{[3] [4]}
• Bob Avakian (b. 1943), American communist, chairman of Revolutionary Communist Party, USA. Author of Away With All Gods!.^[5]

B

• Ara Baliozian (1936-2019), Armenian author and critic^[6]
• Levon Barseghyan (b. 1967), journalist, editor of Gyumri-based Asparez newspaper^[7]
• Peter Boghossian (b. 1966), American philosopher, atheist activist^{[8] [9]}

D

• Karen Demirchyan (1932-1999), Soviet Armenian leader^[10]
• Armen Dzhigarkhanyan (1935-2020), Armenian and Russian (formerly Soviet) film and theater actor and director.^{[11] [12]} He has called himself a "realist" in one interview.^[13]

G

• Kalust Gosdantian (1840-1898), Armenian philosopher^{[14] [15]}
• Levon Grigoryan (b. 1942), Armenian director and screenwriter^[16]

I

• Torgom Isayan (1923-1987), historian of philosophy^[17]

K

• Kamo (1882-1922), Armenian Bolshevik revolutionary^[18]
• Ana Kasparian (b. 1986), American political commentator (self-described atheist)^[19]
• Madatia Karakashian (1818-1903), Ottoman Armenian historian, former cleric^[20]
• Jack Kevorkian (1928-2011), American euthanasia proponent^{[21] [22] [23]} (self-described as agnostic)^[24]
• Aram Khachaturian (1903-1978), Soviet Armenian composer (self-described)^{[25] [26] [27]}
• Robert Kocharyan (b. 1954), second President of Armenia (self-described).^[28] In his autobiography, Kocharyan wrote that despite having been baptized in 1996, he never became a believer.^[29]

M

• Yervand Manaryan (1924-2020), Armenian actor. Self-described atheist.^[30]
• Ned Markosian, American philosopher. Self-described atheist.^[31]
• Hrach Martirosyan (b. 1964), Armenian linguist. Self-described atheist.^[32]
• Monte Melkonian (1957-1993), Armenian left-wing nationalist revolutionary, militant and commander.^[33]
• Anastas Mikoyan (1895-1978), Soviet Armenian revolutionary and statesman. Self-described atheist.^{[34] [35]}
• Edvard Mirzoyan (1921-2012), Armenian composer. Self-described atheist.^[36]
• Khachik Momjian (1909-1996), Soviet philosopher^[37]
• Armen Movsisyan (b. 1964), Armenian singer-songwriter. Self-described atheist.^[38]

N

• Mikayel Nalbandian (1829-1866), Armenian anti-clerical writer and poet.^{[39] [40] [41] [42]} He was described as an atheist by Soviet-era sources^{[43] [44] [45]} and contemporary clergy such as Gabriel Aivazovsky (1812-1879)^[46] Modern scholars describe him as a deist and a liberal Christian.^{[47] [48]}
• Sevan Nişanyan (b. 1956), Turkish-Armenian intellectual and linguist^{[49] [50]}

S

• Sergey Sargsyan (b. 1982), Armenian comedian
• Ruben Sevak (1886-1915), Armenian writer^{[51] [52]}
• Andy Serkis (b. 1964), English actor^[53]
• Marietta Shaginyan (1888-1982), Soviet writer^[54]
• Stepan Shaumian (1878-1918), Bolshevik revolutionary^[55]

T

• Nikolay Tsaturyan (b. 1945), Armenian theater director, self-described atheist^[56]
• Arsen Torosyan (b. 1982), former Minister of Health of Armenia^{[57] [58]}

See more

• Lists of atheists
• List of atheist Americans

Notes and References

1. Book: Father Paschal Aucher . A Dictionary English and Armenian Vol. I . 1821 . . Venice . 55.
2. Book: Abrahamian . Ervand . Ervand Abrahamian . Radical Islam: The Iranian Mojahedin . 1989 . . 9781850430773 . ix.
3. Ayrapetyan. Albert. Идеи академика Виктора Амбарцумяна и современная наука [Ideas of academician Viktor Ambartsumian and modern science]]. Relga. 184. https://web.archive.org/web/20140824041754/http://www.relga.ru/Environ/WebObjects/tgu-www.woa/wa/Main?textid=2336&level1=main&level2=articles. dead. 2014-08-24. Moscow. ru. ...атеист и коммунист....
4. Corley . Felix . The Armenian Church Under the Soviet Regime, Part 1: the Leadership of Kevork . Religion, State & Society . 1996 . 24 . 1 . Keston Institute. 36. Just as in Russia the organisation Znaniye (Knowledge) was founded in 1947 to continue the prewar atheist work of the League of Militant Godless, so a Knowledge society (Gitelik) was founded in Armenia the same year, with the noted academician and astrophysicist Viktor Hambartsumyan as president..
5. Book: Avakian . Bob . Bob Avakian . Away With All Gods!: Unchaining the Mind and Radically Changing the World . 2008 . Insight Press . 9780976023685 .
6. Book: Baliozian . Ara . Ara Baliozian . Intimate talk: autobiographical & critical writings, conversations, letters & translations from the Armenian . 1992 . Impressions Publishing . 11 . l told him l was an atheist. Q: Are you? A: Only in the sense that l don't believe in the god of our priests..
7. Web site: Barseghyan . Levon . Post . Facebook . https://archive.today/20210409094637/https://www.facebook.com/photo?fbid=10206776280194989&set=a.1731269290942 . 9 April 2021 . hy . May 30, 2015 . Ձեր համեստության տիպար` աթեիստ ....
8. News: Schulson . Michael . Atheist Philosopher Peter Boghossian's Guide to Converting Believers . . 2 November 2013.
9. News: Schumacher . Robin . Peter Boghossian and the Atheist Definition of Faith . . 7 May 2014.
10. Armenia . Soviet Nationality Survey . 3 . 18 . Suchasnist . ...Demirchyan exhorted the Party "to step up work on improving the atheistic education of the population"....
11. News: Malinina . Yekaterina . Армен Джигарханян: "В Бога и конец света не верю. Я верю в Человека" . . 4 December 2012 . ru . ...но я даже в бога не верю....
12. News: Baburin . Vladimir . Народный артист Советского Союза Армен Джигарханян . . 10 October 2008 . ru . Я атеист в том, что я не нуждаюсь в Боге, потому что я знаю, что я должен ответить за все, что я сделал..
13. News: Yampolskaya . Yelena . Храбрый Армен . . 1 October 2010 . ru . Атеисту жить трудно. джигарханян: Я не атеист. Я абсолютно конкретный реалист..
14. Hakobyan . Mikayel . Գալուստ Կոստանդյանը և նրա "Մեթոդի վրա" գիրքը [Kalust Gostantian and his book "On the Method"] ]. . . 3 . 1979 . 49 . hy . ...Կոստանդյանը մեզանում հաստատեց «նյութապաշտ դպրոց», դարձավ խորապես համոզված մարտնչող աթեիստ....
15. Gasparian . G. . Գալուստ Կոստանդյանի փիլիսոփայական աթեիստական հայացքները [Kalust Gosdantian's philosophical atheistic views] ]. Bulletin of the Academy of Sciences of the Armenian SSR: Social Sciences . . 1955 . 9 . 19–42 . hy.
16. News: Knyazeva . Yelena . Это наши горы, Они помогут нам . Noev Kovcheg . 17 . September 2013 . ru . Сам я скорее атеист, ну, в храм зайду, свечку там, как все мы, поставлю, я не могу назвать себя религиозным человеком..
17. Исаян Т. С. Основы научного атеизма, Ереван, 1972:
18. Book: Rayfield . Donald . Donald Rayfield . Stalin and His Hangmen . 2004 . Viking . 25 . In 1901 Kamo was only nineteen. Expelled from school for professing atheism, he now sought expertise in explosives and arms by applying to enter Tbilisi’s military academy.. Stalin and His Hangmen .
19. Web site: Does "Burkini" Ban Make France More Free, Or Less?. August 16, 2016. YouTube. The Young Turks.
20. Book: Hovhannisyan . P. . Rshtuni . E. . Soviet Armenian Encyclopedia Volume II . 1976 . 698 . hy . Գարագաշյան Անտոն (Մատաթիա) . 1856-ին պաշտոնապես հրաժարվել է կրոնին ծառայելուց, առաջինը հայ իրականության մեջ իրեն համարել մատերիալիստ ու աթեիստ.... Soviet Armenian Encyclopedia .
21. Web site: Jack Kevorkian . NNDB.
22. News: Smith . Wesley J. . Wesley J. Smith . Remembering the Real Jack Kevorkian . . 8 June 2011 . Moreover, Kevorkian was a proud atheist....
23. Book: Cox . Donald William . Hemlock's Cup: The Struggle for Death with Dignity . 1993 . . 9780879758080 . 94 . Kevorkian is a committed atheist and possesses a hot temper when challenged..
24. News: Greenberg . Brad A. . Dr. Death: Not a religious man . . 15 June 2007 . Would you call yourself an atheist? “Agnostic.”.
25. Book: Hamalian, Leo. As others see us: the Armenian image in literature. 1980. Ararat Press. New York. 978-0933706170. 46. Aram Khachaturian ... Besides his being an atheist, his Armenian descent....
26. News: Solomon Volkov. Solomon. Volkov. ru:Они сократили целых 4 такта моей музыки!. http://nv.am/lica/27820--4-. Novoye Vremya. https://web.archive.org/web/20140822161100/http://nv.am/lica/27820--4-. 22 August 2014. Yerevan. ru. По поводу поездки в Рим композитор отметил: “Я — атеист, но являюсь сыном народа, первым в истории официально принявшим христианство, и потому посещение Ватикана было моим долгом”..
27. News: Arakelov. Sergey. Воспоминания о маэстро. Noev Kovcheg Magazine. April 2006. https://web.archive.org/web/20141227002653/http://noev-kovcheg.1gb.ru/article.asp?n=47&a=006. 27 December 2014. ru.
28. News: Avagyan . Lilit . Երկյուղում ենք, բայց ոսկե հորթից . 17 June 2007 . hy . ...Ռոբերտ Քոչարյանի աթեիզմի հետ: Ըստ Ձեզ` երկրի առաջին դեմքի աթեիստ լինելը... . 168.am . https://web.archive.org/web/20210409092808/https://archive.168.am/articles/10737 . 9 April 2021.
29. Book: Kocharyan . Robert . Жизнь и свобода [Life and Freedon] . 2018 . Intellektualnaya Literatura . Moscow . 978-5-9614-0501-9 . 428–430 . ru.
30. News: Երվանդ Մանարյան. "Ես աթեիստ եմ, սակայն վերջերս հաճախ եմ դիմում Նրան". asekose.am. 26 February 2013. hy . https://web.archive.org/web/20210409094925/http://asekose.am/am/post/ervand-manaryan-es-ateist-em-sakayn-verjers-hajax-em-dimoum-nran . 9 April 2021.
31. Web site: Profile for Ned Markosian . . https://web.archive.org/web/20191130164437/https://philpeople.org/profiles/ned-markosian/views . 30 November 2019.
32. Web site: Martirosyan . Hrach . Post . . https://archive.today/20150209155947/https://www.facebook.com/hrach.martirosyan.58/posts/996658137014215 . 9 February 2015 . hy . February 8, 2015 . Բնականաբար՝ նույնիսկ հանուն հայերենագիտության չէի կարող ես՝ երդվյալ աթեիստս, նման զոհաբերության կամ կեղծիքի գնալ:.
33. Vorbach. Joseph E.. Monte Melkonian: Armenian revolutionary leader. Terrorism and Political Violence. 1994. 6. 2. 10.1080/09546559408427253. 181. ...Melkonian belonged to the main religious grouping of his country (Armenia and the Armenian diaspora). More interestingly, he fits among the 48 per cent of the Rejai group who 'at the time of the revolution' had become atheist..
34. Book: Mikoyan . Anastas . Anastas Mikoyan . Дорогой борьбы . 1971 . Politizdat . Moscow . 65 . ru . Я сказал, что я атеист и поэтому не могу молиться., Видимо, он знал по слухам, что я атеист.....
35. Book: Riga . Liliana . The Bolsheviks and the Russian Empire . 2012 . Cambridge University Press . 9781139789301 . 219.
36. News: Shamchyan. Hasmik. Эдвард Мирзоян. Предрешенная жизнь. DESIGN DeLuxe Magazine. ru. Ты, наверное, не удивишься, если я скажу, что я – атеист. [...] Убежденным атеистом! . https://archive.today/20210409095705/http://designdeluxegroup.com/magazine/2011/08/04/%D1%8D%D0%B4%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B4-%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B7%D0%BE%D1%8F%D0%BD-%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F-%D0%B6%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D1%8C/ . 9 April 2021 . August 4, 2011.
37. Book: Philosophical Encyclopedia . 1964 . Момджян Хачик Нишанович . Ведет науч. работу по проблемам истории философии, историч. материализма и атеизма..

    ru:Философская энциклопедия

    . online
38. News: Tevosyan . Lusine . Արթնանում ու քնում եմ մեղքի զգացումով. Արմեն Մովսիսյան . Aparaj . 27 July 2017 . https://web.archive.org/web/20181025062114/https://aparaj.am/new/%D5%A1%D6%80%D5%A9%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4-%D5%B8%D6%82-%D6%84%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4-%D5%A5%D5%B4-%D5%B4%D5%A5%D5%B2%D6%84%D5%AB-%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B8%D5%BE/ . 25 October 2018 . hy . Տխուր բան կասեմ՝ ես աթեիստ եմ:.
39. Book: Bournoutian . George A. . George A. Bournoutian . A Concise History of the Armenian People: (from Ancient Times to the Present) . 2002 . Mazda Publishers . 9781568591414 . 285 . The considerable lifting of censorship under Tsar Alexander II allowed Nalbandian and his friend Stepan Nazariants to publish Aurora Borealis, a secular and anti-clerical newspaper, in 1858. .
40. Book: O'Mahony . Anthony . Eastern Christianity: Studies in Modern History, Religion and Politics . 2004 . Fox Communications & Publications . 9781901764239. 482 . The anti-clericalism of the radical activist Nalbandian (1829- 1866) had been much influenced by the French Enlightenment and Revolution..
41. Book: Bardakjian . Kevork B. . A Reference Guide to Modern Armenian Literature, 1500-1920: With an Introductory History . 2000 . Wayne State University Press . 9780814327470 . 138 . In both his literary and journalistic pieces, Nalbandean emerges as [...] uncompromisingly anti-clerical....
42. Book: Suny . Ronald Grigor . Ronald Grigor Suny . Looking Toward Ararat: Armenia in Modern History . 1993 . Indiana University Press . 9780253207739 . 60 . ...Mikayel Nalbandian was perhaps the most radical, certainly the most contentious and openly anticlerical, of the mid-century Armenian patriots..
43. Jrbashian . Edvard .

    hy:Էդվարդ Ջրբաշյան

    . Միքայել Նալբանդյանը և արևմտաեվրոպական գրականությունը [Mikael Nalbandian and West-European Literature] ]. . . 1958 . 2 . 67–96 . Այնինչ Նալբանդյանը աստվածաշնչային թեման մշակելիս հանդես է գայիս իբրև հետևողական աթեիստ.....
44. Book: Daronian . S. . Soviet Armenian Encyclopedia Volume 8 . 1982 . 151 . hy . Nalbandian Mikayel . Ն. եղել է աթեիստ:. Soviet Armenian Encyclopedia .
45. Book: Khachaturian . Ashot .

    ru:Хачатурян, Ашот Богданович

    . Некоторые вопросы марксистско-ленинской философии . 1968 . Moscow . 135 . ru . Этот призыв Налбандяна показывает внутреннюю связь его атеизма с его революционно-демократической идеологией, столь близкой к идеологии русских революционных демократов..
46. Book: Sarkisyanz . Manuel .

    de:Emanuel Sarkisyanz

    . A Modern History of Transcaucasian Armenia: Social, Cultural, and Political . 1975 . Udyama Commercial Press . 81 . Nalbandian was denounced by Aivazian as a revolutionary, rebel and atheist who should be deported to Siberia..
47. Web site: Jaloyan . Vardan . Լուսավորականությունը, աշխարհիկացումը և կրոնը հայկական լուսավորական շարժման մեջ. Միքայել Նալբանդյան [The Enlightenment, secularization and religion in Armenian Enlightenment movement. Mikayel Nalbandian] ]. religions.am . hy . 4 March 2012 . 9 January 2019 . https://web.archive.org/web/20190107131726/http://www.v1.religions.am/arm/articles/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8_-%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A8-%D6%87-%D5%AF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A8-%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%AC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6-%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%B4%D5%A1%D5%B6-%D5%B4%D5%A5%D5%BB_-%D5%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D5%AC-%D5%86%D5%A1%D5%AC%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B5%D5%A1%D5%B6/ . 7 January 2019 . dead .
48. Book: Movsisyan . Nane A. . Հայ փիլիսոփայությունը ազգային ինքնության հարացույցների կառուցարկման ու արդիականացման համատեքստում [Armenian Philosophy in the Context of Paradigm Construction and Modernization] ]. 2017 . Yerevan State University Press . 978-5-8084-2240-7 . hy . Կրոնական ինքնության փոխակերպման լուսավորական հարացույցը [The Enlightenment Paradigm of Religious Identify Transformation]. 172.
49. News: Politics: Getting off the train. 9 February 2016. The Economist. 6 February 2016. Mr Nisanyan is of Armenian extraction, as well as being an outspoken atheist and a critic of the AKP..
50. News: Atamian . Christopher . Talking Turkey: Gezi Park, Sevan Nišanyan and Old Armenian Ladies . . 30 July 2013 . ...Sevan Nisanyan, an atheist ethnic Armenia....
51. News: Ter-Abrahamyan . Hrant . Խմբագրական. Վերադարձի ճանապարհը . 25 October 2018 . ilur.am . 24 April 2015 . https://web.archive.org/web/20181025062724/http://www.ilur.am/news/view/44080.html . 25 October 2018 . hy . Սեւակը, որն, ինչպես եւ այն ժամանակվա մտավորականներից շատերը, աթեիստ էր` հրաժարվում է կրոնափոխ լինելուց:.
52. Web site: Topchyan . Aleksandr .

    hy:Ալեքսանդր Թոփչյան

    . Рыцарь чести и долга . genocide.ru . Интересен тот факт, что Севак, будучи последовательным ученым-атеистом....
53. News: Shoard . Catherine . Andy Serkis: Beastie boy . The Daily Telegraph . 16 March 2008 . 22 October 2010 . London. Serkis has been an atheist since his teens....
54. Шагинян, М. С. «...Религии проходят» // Вопросы научного атеизма. Вып. 22 / Редкол. А. Ф. Окулов (отв. ред.); Акад. обществ. наук ЦК КПСС. Ин-т научного атеизма. — М.: Мысль, 1978. — С. 306—314. — 319 с. — 23 000 экз.
55. Book: Akopian . G. S. . Степан Шаумян: Жизнь и деятельность. 1878-1918 [Stepan Shaumian: Life and career. 1878-1918]. 1973 . Politizdat . Moscow . 13 . ru . Степан Шаумян пригласил на торжественное собрание и мать. ... Когда назвали фамилию Степана, он подошел к директору училища, но «не замечал» поднятую для благословения руку экзарха: юноша-атеист.....
56. News: Martirosyan. Marine. Ես եմ իմ նախագահը՝ Օբաման ո՞վ ա, Օլանդն ո՞վ ա, Սերժն ո՞վ ա. 168.am. 5 April 2013. hy. Ընդհանրապես, ես աթեիստ եմ... . https://web.archive.org/web/20210409093854/https://168.am/2013/04/05/205840.html . 9 April 2021.
57. News: Հա աթեիստ եմ, հարցեր կա՞ն. Արսեն Թորոսյանը՝ Գեղամ Նազարյանին . news.am . 26 October 2021 . https://web.archive.org/web/20211027094359/https://news.am/arm/news/669261.html . 27 October 2021 . hy . Արսեն Թորոսյանն արձագանքեց. «Խնդրում եմ տեղից չխոսել, պարոն Նազարյան: Հա, աթեիստ եմ, հարցեր կա՞ն: Ի տարբերություն շատերի, ես չեմ թաքցնում իմ կրոնական պատկանելիությունը կամ չպատկանելիությունը:.
58. News: Հոսանքին հակառակ՝ աթեիստները Հայաստանում . mediamax.am . 27 October 2017 . hy . ...մասնագիտությամբ բժիշկ, «Աթեիստ եմ» ֆեյսբուքյան խմբի համահիմնադիր Արսեն Թորոսյանից: . https://web.archive.org/web/20190726091703/https://mediamax.am/am/news/special-report/25997/ . 26 July 2019.